Madde madde risk ve korunma yolları: Kimlik bilgilerini ele geçiren biri neler yapabilir? Korunmanın yolu ne?
Kimlik bilgilerinizi ele geçiren kişi, ‘Kimlik Onayı’ gerektiren tüm bankacılık işlemlerini yapabilir, adınıza telefon hattı veya banka hesabı açabilir, kefil olabilir, kredi çekebilir, hesabınızı havaleyle boşaltabilir veya şirket kurabilir. Bankacılık işlemleri kimlik hırsızlığında nakit para söz konusu olduğu için en çok hedef alınan işlemler arasında yer alıyor.
Kimlik bilgilerinizle telefon bankacılığı kullanılarak hesabınızdaki para gönderilebilir, kredi kartının şifresi veya telefon bilgileriniz değiştirilebilir. Bilgilerinizin çalınmasına karşılık çok basit birkaç işlem sizi, kimlik avcılarından koruyabilir.
Mobil şubeniz yoksa şubeden bankacılık işlemlerine kısıtlama koydurun
Mobil bankacılığı ve akıllı telefon kullanmıyorsanız ilk yapmanız gereken şey hesabınızın bulunduğu banka şubelerine giderek ‘bankacılık işlemlerine kısıtlama’ koydurabilirsiniz. Şubedeki görevliye sizin ‘bizzat şubeye gelmediğiniz’ sürece hesabınızdan para gönderme, kredi kartı çıkarma, çek işlemleri ve benzeri işlemlere kısıtlama konulmasını talep edebilirsiniz. Böylece ‘fiziki olarak şubeye gidip’ onay vermediğiniz hiçbir işlem, en önemlisi de para gönderme işlemi yapılmaz. Hesabınızdan para gönderilmesi talebi geldiğinde banka görevlisi, koydurduğunuz kısıtlamayı görecektir ve size ulaşarak uyaracaktır.
Yine şubenize giderek ‘alternatif kanalları işleme’ kapattırılmasını sağlarsanız mobil bankacılık, internet bankacılığı veya telefon bankacılığından hiçbir işlem yapılamaz. Böylelikle hesabınızı bu kanallardan yapılacak işlemlere karşı korumuş oluyorsunuz.
Mobil veya telefon bankacılığında şu tedbirler sizi koruyor
Mobil bankacılığa girdiğinizde ‘eşleşmiş cihazlar’ özelliği sizin bankacılığı kullandığınız telefon cihazının markasını gösterir, cihaz markası halihazırda kullandığınız telefonla aynı değilse mobil şubenize başka bir telefondan ulaşılıyor demektedir. Cihaz eşleşmesi yapılmışsa ve sorun yoksa mobil şubenizden cihaz eşleştirmeyi asla kaldırmamanız gerekmektedir.
Kimlik hırsızlarına karşı alacağınız en önemli önlemler arasında ‘para gönderme limiti’ bulunuyor. Para gönderme limitini günlük ve aylık olarak düşürebilirsiniz. Örneğin günlük para gönderme limitini 5 bin belirlerseniz bu limiti aşan havale veya EFT işlemleri yapılmaz.
Mobil bankacılıkta IP kısıtlaması
IP adresi, ‘İnternet Protokolü’ anlamına gelir ve interneti kullanan cihazları belirlemeye yarayan numaralardan oluşur. İnternete bağlanan bir cihazı diğerinden ayırt etmeye yarayan IP adresi ile dijital bankacılığınızı koruyabilirsiniz.
İnternet bankacılığı uygulamaları kullanıyorsanız, tedbir amaçlı IP kısıtlaması yapabilirsiniz. Örneğin yurtdışı IP’lerden bankacılık uygulamalarına girişi kapattırabilir, ülke IP’si kısıtlaması getirebilirsiniz. Böylece sadece belirli cihaz ya da ülkelerden giriş yapılmasını izin vererek korunma sağlayabilirsiniz. Bir başka güvenlik seçeneği ise birikim veya vadeli hesaplarınızı dijital ortamda görüntülenmeye veya işleme kapattırabilir ve böylece koruma altına alabilirsiniz.
‘Bildirimler’ alabileceğiniz en önemli mobil bankacılık ayarlarıdır
Yapacağınız önemli işlere bildirim koyarsanız, her işlem size SMS olarak bildirilir. Örneğin hesabınızdan yapılan bir EFT işlemi size SMS olarak bildirilir. Çek, kredi, nakit avans gibi işlemlere ‘bildirim’ koyarsanız SMS ile yapılan işlem size bildirilir. Sizin yapmadığınız bir işlem görürseniz hızlıca hareket edebilir ve paranızı korumuş olursunuz.
e-Devlet’ten yapılacak küçük işlemlerle büyük felaketler önlenebilir
e-Devlet uygulamasında ‘Erişim Kısıtlaması’ bölümüne girerek internet bankacılığına, yurtdışından erişime kapatabilirsiniz. Böylece mobil veya internet bankacılığı uygulamasından e-devlet hesabınıza giriş yapılamaz. Kimlik bilgilerinizle banka hesabı açan bir kişi mobil veya internet bankacılığıyla sizin e-devletinize giriş yapamaz. Yine aynı ekrandan ‘Yurt dışından erişimi kapalı’ yaparsanız e-Devlet Kapısı’na sadece Türkiye içinden giriş yapabilecek ve yurt dışı erişimlerini engellemiş olursunuz.
Erişim Kısıtlaması ekranından IP kısıtlamasını ‘Açık’ hale getirirseniz böylece seçtiğiniz IP yani cihazlardan erişim sağlarsınız. Erişimi kontrol altında olur
E-devletten adınıza şirket açılmaması için ne yapmalı?
Kimlik bilgilerinizi ele geçiren kişi sizin adınıza şirket açabilir veya bir şirkete ortak olabilir. Bu durumu engellemek için e-Devlet kapısında MERSİS yazarak ilgili ekranlara ulaşabilir, buradaki seçenekleri kullanarak bir şirkete ortak veya yetkili olmaya kısıtlama getirebilirsiniz. ‘Ortak/Yetkili Olunmasına Yönelik Kısıtlama İşlemleri’ adınıza yapılacak dolandırıcılık işlemlerini engeleyen etkili bir yöntem.
e-Devlet üzerinden Adalet bakanlığı UYAP ekranına giderek hakkınızdaki dava dosyalarını ceza, icra ve benzeri şekilde sorgulayabilir, bilginiz dışında açılan icra davalarını görüntüleyebilirsiniz.
Tapunuza konulacak ‘işlem yapılmaz beyan tesisi’ ile mülkünüzü koruyun
e-Devlet üzerinden sahip olduğunuz taşınmazların Tapu Bilgileri Sorgulama ekranından sorgulayabilir ortaya çıkan çelişen durumları polise ihbar edebilirsiniz. E-Devlet’ten gireceğiniz Web Tapu Sistemi uygulaması ile mülkünüze özellikle işlem yapılamaz beyanı konulmasını sağlayarak koruma altına alır. ‘İşlem Yapılamaz Beyan İşlemi’, mülkün tapu sicil kaydı üzerinde kendisi olmadan, vekaletname ile hiçbir işlem yapılamaması için tapu müdürlüklerine web-tabu sistemi üzerinden verdiği beyandır. Noterden ‘vekaletname’ alınmış dahi olsa taşınmaza ilişkin işlemlerin yapılması Webtapu üzerinden yasaklanabilmektedir.
Çözülemeyen konu: Kuryenin kimlik bilgilerini istemesi
Kanuna göre gönderici, kendi adres ve kimlik bilgilerini tam ve doğru olarak kargo şirketlerine bildirmek zorunda ve kargo şirketleri, gönderiyi teslim ederken alıcının kimlik bilgilerini almak ve kaydetmekle yükümlüdür. Bu durumda kimlik bilgilerinizin kötü niyetli kişiler tarafından ele geçirilmesini engellemenin yolları azalıyor. Bu durumda kargo tesliminde SMS kodu gönderen firmaların tercih edilmesi kimlik bilgilerinizi korumanın bir yolu.
Bir diğer konu ise gönderilerin üstünde kimlik numaranızın yazılması. Bu durum yine kimlik hırsızlığına karşı sizi risk altına sokuyor.
